የሟለንዋይ ገበያ መቋቋም ጠቀሜታው በኢትዮጵያ

በሳምሶን ፀደቀ

የካፒታል ገበያዎች በአንድ ሀገር ኢኮኖሚ ልማት ውስጥ ወሳኝ ሚና ይጫወታሉ። በተለይም እንደ ኢትዮጵያ ያሉበማደግ ላይ ያሉ ሀገራት በደንብ የተመሰረተ የካፒታል ገበያ የሌላቸው ፣ ተግባራዊ እና ተደራሽ የሆነ የካፒታልገበያ በማግኘታቸው ከፍተኛ ተጠቃሚ ይሆናሉ። ቀልጣፋ የካፒታል ገበያ አለመኖሩ የፋይናንስና የካፒታልተደራሽነት ውስንነት ሊያስከትል ስለሚችል የግል ኩባንያዎችን እድገትና ልማት እንቅፋት ይፈጥራል።በኢትዮጵያ የካፒታል ገበያ መመስረት የግል ኩባንያዎች ለሥራቸውና ለዕድገታቸው ካፒታል እንዲያሳድጉየሚያስችል መድረክ ይፈጥራል። በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉ የግል ኩባንያዎች ሥራቸውን ፣ እድገታቸውን እናመስፋፋትን ለመደገፍ ፋይናንስ እና ካፒታል ለማግኘት ብዙ ጊዜ ይታገላሉ። የካፒታል ገበያ በማይኖርበት ጊዜየግል ኩባንያዎች ብዙውን ጊዜ በባህላዊ የፋይናንስ ምንጮች, እንደ የባንክ ብድር እና የግል ቁጠባዎች ላይጥገኛ ናቸው, ይህም እምብዛም እና ውድ ሊሆን ይችላል. በጥሩ ሁኔታ የሚሰራ የካፒታል ገበያ ለግል ኩባንያዎችእንደ ፍትሃዊነት እና ቦንድ ፋይናንስ ያሉ አማራጭ የፋይናንስ ምንጮችን ሊያቀርብ እና የካፒታል መዳረሻንይጨምራል። ከዚህም በላይ የካፒታል ገበያ በግል ኩባንያዎች ላይ ኢንቨስት ከማድረግ ጋር ተያይዞ ያለውን አደጋለመቀነስ ይረዳል. ባለሀብቶች ኢንቨስትመንታቸውን በተለያዩ ኩባንያዎች እና ዘርፎች ማሰራጨት ይችላሉ ፣በዚህም በአንድ ኩባንያ ውስጥ ኢንቨስት ከማድረግ ጋር ተያይዞ ያለውን አደጋ ይቀንሳል። ይህ በግል ኩባንያዎችውስጥ ኢንቬስትመንትን ሊያበረታታ እና የካፒታል ተደራሽነታቸውን ይጨምራል. በኢትዮጵያ የካፒታል ገበያልማት ሌሎች የፋይናንስ ተቋማትን ማለትም የአክሲዮን ልውውጥን ፣ የዋስትና ተቆጣጣሪዎች እና የገበያአማላጆችን የመሳሰሉ እንዲፈጠሩ ሊያደርግ ይችላል። እነዚህ ተቋማት የካፒታል ገበያውን አሠራር መደገፍ እናውጤታማነቱን እና ውጤታማነቱን ማረጋገጥ ይችላሉ.

የአክሶዮን ድርሻ /Equity Financing   በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉ የግል ኩባንያዎች በተቋቋመ የካፒታል ገበያ በኩልየአክሶዮንፋይናንስ ድርሻ ተጠቃሚ ሊሆኑ ይችላሉ። ለምሳሌ ሥራውን ለማስፋት የሚፈልግ ኩባንያ ካፒታልን ለማሳደግአክሲዮኖችን ሊያወጣ ይችላል። ባለሀብቶች እነዚህን አክሲዮኖች ገዝተው በኩባንያው ውስጥ ባለአክሲዮኖችሊሆኑ ይችላሉ, በዚህም ኩባንያው እንዲያድግ እና እንዲሰፋ ካፒታል ይሰጣል.

የቦንድ ፋይናንስ/Bond Financing የግል ኩባንያዎች በቦንድ ፋይናንስ አማካኝነት ካፒታልን ማግኘት ይችላሉ።ኩባንያዎች ካፒታልን ለማሳደግ ቦንድ ሊሰጡ ይችላሉ ፣ እና ባለሀብቶች እነዚህን ቦንዶች መግዛት ይችላሉ ፣በወለድ ክፍያ መልክ ተመላሽ ያገኛሉ። ይህ ዓይነቱ ፋይናንስ ከባህላዊ የባንክ ብድር ጋር ሲነፃፀር ለግል ኩባንያዎችየበለጠ የተረጋጋ የካፒታል ምንጭ ሊያቀርብ ይችላል።

የኢንቨስትመንት ብዝሃነት/Investment Diversification : በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉ ባለሀብቶችኢንቨስትመንታቸውን የማብዛት እድል በማግኘታቸው ከካፒታል ገበያ ልማት ተጠቃሚ ሊሆኑ ይችላሉ።አክሲዮኖችን እና ቦንዶችን ጨምሮ የተለያዩ ዋስትናዎችን መግዛት እና በተለያዩ ኩባንያዎች እና ዘርፎች ላይኢንቨስት ማድረግ ይችላሉ, ይህም በአንድ ኩባንያ ውስጥ ኢንቨስት ከማድረግ ጋር የተያያዘውን አደጋ ይቀንሳል.

የተሻሻለ የካፒታል ተደራሽነት/Improved Access to Capital : በኢትዮጵያ የካፒታል ገበያ መመስረት ለግልኩባንያዎች የካፒታል አቅርቦትን ያሻሽላል። ኩባንያዎች ካፒታልን ከበርካታ ባለሀብቶች ማግኘት ይችላሉ, የሀገርውስጥ እና ዓለም አቀፍ ባለሀብቶችን ጨምሮ, የካፒታል ተደራሽነት ይጨምራል

የፋይናንስ ተቋማት ልማት/Development of Financial Institutions :በኢትዮጵያ የካፒታል ገበያ ልማት ሌሎችየፋይናንስ ተቋማትን ማለትም የአክሲዮን ልውውጥን እና የዋስትና ተቆጣጣሪዎች እንዲፈጠሩ ሊያደርግይችላል። እነዚህ ተቋማት የካፒታል ገበያውን አሠራር መደገፍ እና ውጤታማነቱን እና ውጤታማነቱን ማረጋገጥይችላሉ.

በመጪው የኢትዮጵያ ካፒታል ገበያ ለመሳተፍ የሚፈልጉ ኩባንያዎች  የተሳካ ተሳትፎ ለማድረግ የተወሰኑ መስፈርቶችን ለማሟላት ዝግጁ መሆን አለባቸው። ኩባንያዎች ሊያውቋቸው የሚገቡ አንዳንድ መስፈርቶች የሚከተሉት ናቸው

የፋይናንሺያል ግልጽነት:ኩባንያዎች ግልጽ የሆነ የፋይናንሺያል ሪፖርት አቀራረብ ስርዓት ሊኖራቸው ይገባል እናትክክለኛ እና ወቅታዊ የፋይናንስ መረጃ ለባለሀብቶች መስጠት መቻል አለባቸው። ይህ መረጃ እንደ የሂሳብመዛግብት እና የገቢ መግለጫዎች ያሉ የሂሳብ መግለጫዎችን እንዲሁም የኩባንያውን ስራዎች እና የንግድስትራቴጂ መረጃን ማካተት አለበት.

የድርጅት አስተዳደር: ኩባንያዎች ጠንካራ የኮርፖሬት አስተዳደር መዋቅር ሊኖራቸው እና በድርጅት አስተዳደርውስጥ ያሉ ምርጥ ተሞክሮዎችን ማክበር አለባቸው። ይህ ለውሳኔ አሰጣጥ ግልጽ የሆነ መዋቅር ፣ የጥቅምግጭቶችን ለመቆጣጠር የሚያስችል ስርዓት እና ለሥነ ምግባራዊ ባህሪ ቁርጠኝነትን ይጨምራል።

ህጋዊ ተገዢነት: ኩባንያዎች ከደህንነት እና ከፋይናንሺያል ገበያዎች ጋር የተያያዙትን ጨምሮ ሁሉንም ተዛማጅህጎች እና ደንቦች ማክበር አለባቸው። ይህ ግልጽ እና በደንብ የተመዘገበ የህግ መዋቅር መኖር እና ሁሉምግብይቶች እና ከባለሀብቶች ጋር የሚደረጉ ግንኙነቶች ግልጽ እና ህጉን የሚያከብሩ መሆናቸውን ማረጋገጥንያካትታል።

የገበያ ዝግጁነት: ኩባንያዎች በካፒታል ገበያ ውስጥ ለመወዳደር ዝግጁ መሆን አለባቸው, ይህም የገበያአዝማሚያዎችን, የኢንቨስትመንት ስጋቶችን እና የቁጥጥር አካባቢን ያካትታል. ይህ ስለ ገበያው ጠንካራ ግንዛቤእና ለለውጦች እና የገበያ ፍላጎቶች ምላሽ የመስጠት ችሎታን ይጠይቃል።

የስትራቴጂክ እቅድ – ኩባንያዎች ግባቸውን ፣ ስልቶቻቸውን እና የእድገት እና የእድገት እቅዶቻቸውን የሚገልጽግልጽ እና በሚገባ የተገለጸ የንግድ ስትራቴጂ ሊኖራቸው ይገባል። ይህም ኩባንያዎች ኢንቨስትመንትን ለመሳብእና ግባቸውን ለማሳካት ጥሩ ቦታ ላይ መሆናቸውን ለማረጋገጥ ይረዳል.

በማጠቃለያው በኢትዮጵያ ካፒታል ገበያ ለመሳተፍ የሚፈልጉ ኩባንያዎች እነዚህን መስፈርቶች ለማሟላትዝግጁ መሆን እና በገበያ ላይ ለመወዳደር ጥሩ ቦታ ሊኖራቸው ይገባል። ይህን በማድረግ የካፒታልተደራሽነታቸውን ማሳደግ ፣ የኢንቨስትመንት ስጋትን መቀነስ እና እድገታቸውን መደገፍይችላሉ።